Er is weinig waar we zo aan gewend zijn als een proper toiletje, een ruisende stortbak, helder drinkwater uit de kraan, een frisse spoelbak in de keuken, glimmende badkamers met warm en koud stromend water of een
![]() |
Van poepdoos naar de zegeningen van het watercloset |
![]() |
Maar wat nu als dat er allemaal even niet is. Water voor een kopje thee uit de put of regenton? Ons afvalwater gewoon door het raam op straat gekieperd? Even naar het parkje op de hoek voor onze dagelijkse behoefte? En het dagelijkse bad misschien toch maar één keer per week of anders eens in de maand. Geen 'prettig vooruitzicht' waarop z'n minst een luchtje aan zit.
Tweeduizend jaar geleden importeerden de Romeinen al de eerste sanitaire voorzieningen in ons land. Maar tijden veranderen. Vijftig jaar terug was nog lang niet ieder huis voorzien van badkamer of douche. Een keer per week poedelen in teiltje was niet ongewoon.
Nog geen eeuw geleden werd in Amsterdam begonnen met de aanleg van de eerste riolering. Hoe het toen gesteld was met de hygiënische omstandigheden laat zich raden. Een uitbraak van cholera richtte een slachting aan onder de bewoners van de Jordaan.
Soms vraag je je toch af wat er in de tijd tussen de Romeinen en nu allemaal (niet) gebeurd is.
Pieter de Dreu
De thermen: het Romeinse badcomplex
• Cholera, een armoedige ziekte
• Het temmen van de wildplasser