8 en Opbouw 2, 1932

Berlage gaf in 1932 zijn mening over de nieuwe Zakelijkheid' in Vooruit, de Haagse editie van het socialistisch dagblad Het Volk. Hei interview met de oude bouwmeester werd door Duiker beantwoord met een artikel in de 8 en Opbouw. Hij haalt eerst het interview aan: 

'Ik zie de nieuwe zakelijkheid, aldus dr. Berlage, niet als een begin, maar juist als een einde. Zij symboliseert het einde van de burgerlijke maatschappij; door de weglating van alle gevoelselementen en het aanvaarden van uitsluitend technische overwegingen, sluit de nieuwe zakelijkheid volkomen aan bij onzen tijd van rationalisatie. Ook de zakelijkheid, die een kapitalistische strekking heeft, wordt evenals de gerationaliseerde productie beheerscht door de gedachte zoo snel mogelijk en zoo goedkoop mogelijk. De arbeidersbeweging kan in een stijl, waarin het gevoelselement ontbreekt, toch niet hààr stijl zien. Want zij kan juist het gevoelselement niet missen.' 

Uit: J. DUIKER, Dr. Berlage en de 'Nieuwe Zakelijkheid' In: 8 en Opbouw 1, 1932 

Na Berlages kritiek richt Duiker zich tot hem met de volgende woorden:

'Hoewel er, voor zoover ik weet nog geen philosophie over het wezen der zakelijkheid bestaat, Dr. Berlage's uitspraak, dat ze onmogelijk Benige cultureele waarde zou kunnen ontleenen aan een: 'zoo snel en zoo goedkoop mogelijk', is volkomen te onderschrijven. En als er dan toch cultureele waarde in het zakelijkheidsprincipe in Berlage's werk aanwezig is, dan is dat omdat er hierbij geen sprake is van financieele economie, maar wél van een geestelijke economie. En deze geestelijke economie voert tot de nog juist mogelijke constructie, afhankelijk van het gebruikte materiaal en ontwikkelt zich steeds naar immaterialiseering, vergeestelijking.

Laatste wijziging: donderdag, 9 oktober 2014, 09:27