Het nette pak

Het nette pak fungeert als 'uniform' van de westerse man met gezag.

Ongeveer 300 jaar geleden begon een revolutionaire ontwikkeling in de kleding van de westerse man. (-) De mannen uit de burgerij namen geleidelijk het gezag van de aristocratie over. Hun eigen vale, puriteinse kleren werden het kenmerk van mannelijke superioriteit en dat is tot op de dag van vandaag zo gebleven. (-) Deze verandering is vaak toegeschreven aan de Franse Revolutie, waarin het hofkostuum plaatsmaakte voor sobere, zakelijke pakken. Dit is maar gedeeltelijk waar. De overgang naar de vale mannenkleding ging veel geleidelijker in zijn werk, stap voor stap gelijk op met de vervanging van het feodale, aristocratische systeem door de opkomst van parlement en burgerij. (-) Toen de gewone man aan de macht kwam, deed hij dat in zijn gewone pak. Ook dit pak werd op zijn beurt een teken van superioriteit. De burger die met kant en borduursels aan zijn kleding wilde pronken oogstte slechts de minachting van zijn medeburgers, die zich vast hadden voorgenomen door dik en dun trouw te blijven aan hun eigen klasse.

Dit had niets te maken met de opkomst van de democratie, want er bestonden nog steeds grote verschillen tussen arm en rijk, tussen werkenden en niet-werkenden, tussen religieuze fanatici en vrijdenkers. Zij hadden maar één ding gemeen, een aversie tegen opzichtige mannenkleding, zoals de adel die voordien had gedragen. (-) De hogere burgerij werd een voorbeeld van soberheid en conformisme met zijn donkere kleding. En de witteboordenwerkers imiteerden hun superieuren om hun eigen inferioriteitsgevoel te bestrijden en werden nog onopvallender en valer. Toen de bankier J.P. Morgan Wall Street beheerste, kleedden zo veel andere bankiers zich net zoals hij dat tekenaars van spotprenten zijn kledingstijl gebruikten om de hele kapitalistische broederschap te symboliseren. De conservatieve bankier is nog steeds een voorbeeld van het conservatieve kleedgedrag van de zakenwereld. Hun kleding zegt net als hun bankgebouwen:
'U kunt uw geld veilig aan mij toevertrouwen. Mijn ziel bezit geen spoor van roekeloosheid.'

Hun sobere kleren zijn uitermate passend bij de verantwoordelijkheden van hun roeping en de indruk van betrouwbaarheid die zij willen opwekken. In het onelegante, oncomfortabele en lelijke zakenuniform in zwart, grijs, bruin, of blauw met gesteven wit overhemd en boord van de afgelopen honderd jaar zijn een paar wijzigingen opgetreden. Nadat de rok en de pandjesjas in het begin van de eeuw al waren afgeschaft, betrof de volgende verandering de stijf gesteven boord en manchetten, die door een soepeler versie werden vervangen. (-) Zakelijke pakken zijn natuurlijk onderhevig aan veranderingen in de mode, maar die zijn zo gering en subtiel dat ze bijna onopgemerkt blijven, afgezien van de dragers en hun kleermakers die vaak welsprekend worden over het feit of een jasje drie in plaats van twee knopen moet hebben en een paar cm korter of langer moet zijn.